Forcat e Mbrojtjes i kanë propozuar Ministrisë së Mbrojtjes që avioni i gjeneratës së re F-35 i prodhuar nga kompania amerikane Lockheed Martin të jetë avioni i ardhshëm luftarak i Forcave Ajrore Finlandeze.

Sipas IL, Forcat e Mbrojtjes e bazuan përzgjedhjen e tyre, ndër të tjera, në performancën dhe jetëgjatësinë e njohur të F-35. Vendet përdoruese të avionit luftarak janë të përkushtuara për zhvillimin e këtij lloji avionësh deri në vitet 2060.

Ministria e Mbrojtjes do të përgatisë një propozim për të blerë një avion luftarak. Sipas IL, ministria dhe menaxhmenti i politikës së jashtme dhe të sigurisë e mbështesin propozimin e ekspertëve të administratës së mbrojtjes.

Projekti HX përfshin rishikimin e llogaritjeve të bëra nga ekipi i tenderimit HX të Forcave të Mbrojtjes në Departamentin e Mbrojtjes.

Për F-35, kostot vjetore të funksionimit janë të rëndësishme. Ato janë brenda kornizës së përcaktuar nga tenderi, sipas të cilit kostot operative nuk duhet të kalojnë 10% të buxhetit të Forcave të Mbrojtjes në kohë paqeje. Në atë rast ato nuk duhet të kalojnë 250 milionë euro.

Nga vendet evropiane, Zvicra ka porositur këtë vit avionë luftarakë amerikanë F-35. Në nëntor, Martin Sonderegger, Drejtor i Materialeve në Ministrinë e Mbrojtjes së Zvicrës, vizitoi Helsinkin dhe u takua me Raimo Jyväsjärvi, Shef i Departamentit të Politikave të Burimeve në Ministrinë e Mbrojtjes.

Sipas IL, kostoja e funksionimit të gjuajtësit F-35 ishte në rendin e ditës.

Sipas burimeve, qeveria do të vendosë për blerjen e avionëve brenda rreth dhjetë ditësh. Shpallja e tenderit nuk do të lihej për javën e Krishtlindjes.

Vendimi i qeverisë i raportohet së pari qeverisë vendase të prodhuesit të makinerive. Për F-35, kjo do të thotë se Departamenti i Mbrojtjes i SHBA-së do të jetë i pari që do të marrë informacion nga Pentagoni mbi përzgjedhjen.  Pas shpalljes së emrit të fituesit, do të mbahet një konferencë më e gjerë për kriteret e përzgjedhjes.

Përzgjedhja e F-35 është diskutuar javët e fundit në Komisionin e Përbashkët të Politikës së Jashtme dhe Sigurisë të Presidentit të Republikës dhe Qeverisë.

Qeveria ka fjalën e fundit

Përfundimi i përzgjedhjes së Administratës së Mbrojtjes do të thotë se tenderi HX, i cili filloi në vitin 2015, ka përfunduar.

Qeveria mund të zgjedhë një avion të ndryshëm nga ai që ka marrë pikët maskimale nga vlerësimi i administratës së mbrojtjes, por burimet e IL e konsiderojnë këtë të pamundur. Ka edhe nga ata brenda qeverisë që do të preferonin më tepër një avion luftarak evropian sesa një amerikan.

F-35 është prodhuar nga Lockheed Martin në Shtetet e Bashkuara. Sipas të dhënave të IL, përfaqësuesit e kompanisë u janë drejtuar kompanive finlandeze gjatë vjeshtës për të negociuar shitjen e avionëve luftarakë prej 10 miliardë eurosh.

Finlanda ka konsideruar gjithashtu avionë luftarakë nga Boeing Co., Dassault Aviation SA, konsorciumi Eurofighter dhe Saab AB,. Pesë avionë janë parë nga afër, sikurse Gripen i suedezëve, F-35 dhe Super-Hornet amerikan, Eurofighter i britanikëve dhe Rafale i francezëve.

Finlanda ka kaluar pesë vitet e fundit duke kërkuar për një avion luftarak të ri me aftësi ajër-tokë dhe ajër-det për të mbrojtur një kufi prej 1300 kilometrash me Rusinë, që të pengojë çdo agresion të mundshëm nga fqinji i saj lindor. Avionët do të zëvendësojnë 64 Boeing F/A-18 Hornet që do të dalin nga qarkullimi në faza nga 2025 deri në 2030, me avionin e ri që do të jetë në shërbim deri në vitet 2060. Prokurimi përfshin gjithashtu sisteme armësh, sensorë, pajisje mbështetëse dhe funksione, si trajnimi.

Ndërsa Finlanda prej 5.5 milionë banorësh mund të mbledhë 180 mijë trupa për shërbimin e kohës së luftës përmes rekrutimit kombëtar, territori finlandez është shumë i madh për t’u mbrojtur pa avionë luftarakë.